Bij aanvang van de procedure zitten slachtoffers van mensenhandel, net als andere categorieën rechtzoekenden zoals asielzoekers, in een bijzonder kwetsbare situatie. Myria beveelt daarom aan om het koninklijk besluit van 18 december 2003 over de juridische tweedelijnsbijstand aan te passen om de slachtoffers van mensenhandel, van wie het statuut aanvankelijk was erkend na de eerste verklaringen voor justitie, tot na afloop van de strafprocedure tegenover de daders in aanmerking te laten komen voor juridische tweedelijnsbijstand. Bovendien moet in de belangrijkste Bureaus voor Juridische Bijstand in het land een lijst beschikbaar zijn van vrijwillige advocaten die gespecialiseerd zijn in bijstand aan slachtoffers van mensenhandel.

Myria beveelt de gespecialiseerde opvangcentra aan om tijdig een advocaat aan te stellen voor de slachtoffers die ze begeleiden. De advocaat moet zo snel mogelijk na het inleiden van de zaak worden aangesteld. Zo'n aanstelling kan in sommige gevallen ook nuttig zijn na het eerste verhoor van het slachtoffer in het kader van het vooronderzoek. In dat verband kan worden gedacht aan een wijziging van de multidisciplinaire omzendbrief uit 2016.

Myria beveelt de Interdepartementale Coördinatiecel aan een praktische tool voor de eerstelijnsdiensten te ontwikkelen, over hun plicht om vermoedelijke slachtoffers van mensenhandel te informeren.

Myria beveelt de federale regering aan om voldoende menselijke en financiële middelen vrij te maken en toe te kennen aan de politie- en inspectiediensten, om van de strijd tegen mensenhandel een echte prioriteit te maken, en niet alleen op papier.

Myria pleit voor een einde aan de lineaire besparingen tegen 2020, en dat het koninklijk besluit van 29 juli 2013 volledig gerespecteerd wordt. Unia en Myria vragen de Belgische overheden om de richtlijn 2014/54 nauwgezet om te zetten en om de beide aangeduide raadgevende instanties op een voldoende en duurzame manier te financieren zodat ze hun nieuwe taken kunnen vervullen. Myria schat dat deze missie een aanvullende financiering van € 200.000 / jaar vereist.

Unia werd onlangs door de Internationale alliantie van mensenrechteninstituten (GANHRI) als nationale mensenrechteninstelling met status B erkend. Ter herinnering: tot 2014 - het jaar van de opsplitsing in Unia en Myria - was het voormalige Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding erkend als mensenrechteninstelling met status B. Als voor het einde van de legislatuur geen nationaal mensenrechteninstituut wordt opgericht, moeten de volgende regeringen en parlementen deze oude belofte waarmaken. Voor Unia en Myria moet een nationaal mensenrechteninstituut de volgende kenmerken hebben: • rechtspersoonlijkheid; • eigen middelen en personeel; • interfederaal statuut door een samenwerkingsakkoord tussen alle entiteiten; • voldoen aan de Principes van Parijs (mandaat, structuur enz.) zodat het met een status A kan worden erkend; • rekening houden met de bestaande instellingen die qua statuut en mandaat deels voor mensenrechten verantwoordelijk zijn en hen bij dit instituut betrekken; • oprichting van het instituut gebeurt in overleg met het maatschappelijk middenveld.

Myria beveelt aan: - de politie en magistraten te voorzien van de nodige menselijke en technische middelen om een effectieve bestrijding van mensenhandel te verzekeren (met name om internet en sociale netwerken als onderzoeksmethode te kunnen gebruiken); - versterking van de opleiding van eerstelijnsdiensten voor een betere opsporing en opvang van slachtoffers van mensenhandel, met name met betrekking tot minderjarige (vermeende) slachtoffers; - ervoor te zorgen dat de bestrijding van mensenhandel een van de prioriteiten van de nieuwe RSZinspectiedienst blijft, voorzien van de nodige middelen; - een parlementaire commissie of werkgroep in het leven roepen om specifiek toezicht te houden op dit thema; - de opvangcentra voor slachtoffers van mensenhandel te voorzien van voldoende en duurzame middelen.

Het slachtofferstatuut mensenhandel beter laten toepassen door de lokale politie en bij de interceptie van een mogelijk slachtoffer van mensenhandel de gespecialiseerde mensenhandelcel contacteren voor verdere afhandeling. Daarvoor hebben de gespecialiseerde mensenhandelcellen extra recherchecapaciteit nodig en moeten de lokale overheden gesensibiliseerd worden over het slachtofferstatuut mensenhandel.

Het slachtofferstatuut aanpassen voor minderjarigen en een kindvriendelijk instrument ontwikkelen om minderjarigen en hun voogden te informeren over de procedure voor slachtoffers van mensenhandel.