Slagkracht van Sociale Inspectie in mensenhandeldossiers moet gewaarborgd blijven
België staat al bijna twee decennia internationaal model in de strijd tegen de mensenhandel. Myria, als onafhankelijk nationaal rapporteur inzake mensenhandel, en de drie gespecialiseerde slachtoffercentra Payoke, PAG-ASA en Sürya hopen dat de hervorming van de sociale inspectiediensten geen rem zet op die slagkracht en expertise.
Na de beslissing van de ministerraad van 10 november werd een werkgroep belast die een heel ingrijpende hervorming moet uitwerken die de sociale inspectiediensten omvormt en doet opgaan in een inspectiedienst van een andere aard.
De Belgische reputatie op het vlak van de strijd tegen de mensenhandel is verdiend. België werkte een efficiënt multidisciplinair model uit, met een belangrijke rol voor gespecialiseerde opvangcentra, een sterk verankerd slachtofferstatuut en gespecialiseerde actoren op alle niveaus. Ook de wetgeving volgde: zo kunnen niet alleen seksuele uitbuiting maar ook criminele vormen van economische uitbuiting onder de noemer mensenhandel worden aangepakt. Daarmee vervulde België een pioniersrol, maar nog belangrijker: dat model en die aanpak leiden ook tot effectieve veroordelingen voor mensenhandel. De laatste jaren werden telkens een tachtigtal personen veroordeeld voor feiten van mensenhandel. Meer dan tweehonderdvijftig mannen en vrouwen worden op dit ogenblik begeleid als mensenhandelslachtoffers van economische uitbuiting. Weinig landen van de omvang van België, en groter, doen dat ons land na. Het vergt een hele ketenaanpak om deze resultaten te kunnen voorleggen. Ook de expertgroep GRETA van de Raad van Europa onderstreepte meermaals die geavanceerde aanpak van België, meer bepaald de rol en de specialisatie van de sociale inspectiediensten. Ze loofde de vastbeslotenheid om proactief onderzoek op te starten en feiten van mensenhandel te vervolgen. Sinds het misdrijf van mensenhandel met het oog op economische uitbuiting in 2005 werd omschreven, staan voornamelijk twee eerstelijnsdiensten in voor zo goed als alle vaststellingen van inbreuken: de Politie en de Sociale Inspectie. Het aantal dat door de Politie wordt gerapporteerd is volgens de gegevens van de Algemene Nationale Gegevensbank de jongste vijf jaar gehalveerd. Bij de Sociale Inspectie zien we daarentegen een duidelijk stijgende tendens bij de processen-verbaal voor mensenhandel. Over de rol die de Sociale Inspectiedienst de laatste jaren op doortastende manier heeft gespeeld in het opsporen, blootleggen en ontmantelen van tal van groots en klein opgezette systemen van misbruik van werknemers in mensonwaardige situaties kan men onder meer in de jaarverslagen van Myria meer vernemen.
Op het ogenblik dat men ingrijpende wijzingen wil aanbrengen aan het statuut en de rol van de Sociale Inspectie, drukken Myria en de gespecialiseerde slachtoffercentra erop dat alle betrokken actoren garanties geven dat al het noodzakelijke wordt gedaan opdat niets van de slagkracht en de expertise van de Sociale Inspectie verloren gaat.