Al fluctueerde het aantal humanitaire regularisaties sterk door de jaren heen, toch vormen ze – ondanks hun statuut van uitzonderingsprocedure – een permanent onderdeel van het migratiebeleid. In 2021 werden er 2.265 personen op die basis geregulariseerd, 35% minder dan in 2020. Voor het eerst gaat Myria in deze katern ook in op de nationaliteiten van de geweigerde personen (in totaal 2.269 personen).

Hoewel het aantal geregulariseerde personen daalde, steeg het aantal aanvragen voor regularisatie de voorbije jaren. Voor hulpverleners op het terrein blijft het bijzonder moeilijk om aanvragers een correct beeld te geven over hun kansen. Ondanks verduidelijkingen vanwege de overheid in 2021, blijft er nood aan meer helderheid.

De rechtsgrond voor humanitaire aanvragen – artikel 9bis van de verblijfswet – geeft een ruime beoordelingsbevoegdheid aan de staatssecretaris en de administratie om regularisatiedossiers discretionair te beoordelen. Voor Myria is dat wettelijke kader evenwel onvoldoende aangepast: het doet ook dienst als “rest”-artikel voor situaties die verder niet wettelijk geregeld zijn, maar waarbij een verblijfsregeling zich opdringt. In de praktijk wordt het dus niet alleen ingezet voor prangende humanitaire situaties die individueel en uitzonderlijk zijn, maar ook als oplossing voor bepaalde categorieën van personen waarvoor in de wet geen specifieke regeling is getroffen. Myria pleit er derhalve voor om te voorzien in een aparte verblijfsregeling voor bepaalde situaties en deze uit die brede beoordelingsbevoegdheid te halen (zoals ouders van minderjarige derdelandse kinderen met een verblijfsrecht in België, onverwijderbare personen, …).

Een dergelijke aanpak zal toelaten om meer rechtszekerheid én duidelijkheid te bieden voor het regularisatiebeleid in het algemeen. De discretionaire of brede beoordelingsbevoegdheid op het vlak van regularisatie kan dan werkelijk dienen voor uitzonderlijke en/of prangende situaties. Om elke schijn van willekeur vanwege de overheid tegen te gaan, pleit Myria er in dat verband voor om op een meer vertrouwenwekkende wijze te communiceren over het toetsingskader dat zij hanteert. Deze communicatie bevat best informatie over zowel de ontvankelijkheid als de gegrondheidsbeoordeling en over hoe de wegingen van de verschillende elementen gebeuren.

Naast humanitaire regularisatie bestaat er eveneens een rechtsgrond voor medische regularisatie. Bij die procedure wordt uitzonderlijk een verblijfsstatuut toegekend aan personen die levensbedreigend ziek zijn of aan ernstig zieke personen die geen toegang hebben tot een adequate behandeling in het land van herkomst. In 2021 kregen 193 personen een verblijf om medische redenen, het laagste aantal ooit.

Wat medische regularisaties betreft, focust Myria op de beroepsprocedure, waarbij zieke vreemdelingen geen recht hebben op een schorsend beroep in volle rechtsmacht tegen een weigering ten gronde.