De oorlog tussen Israël en Hamas eist een loodzware menselijke en humanitaire tol. Myria wil bepaalde prangende kwesties onder de aandacht brengen voor Palestijnen in België of voor personen in de conflictregio die een band hebben met België. Myria ontvangt heel wat meldingen over personen in allerlei situaties met linken met België die in uiterst gevaarlijke omstandigheden vastzitten in Gaza. Het gaat over personen met verblijfsrecht in België die zich daar bevinden of Palestijnen en Belgen die zich ernstig zorgen maken over hun familieleden daar. 

De situatie op het terrein in de regio is bijzonder chaotisch. In die omstandigheden zetten de Belgische autoriteiten zich in om de Belgen en hun gezinnen die vastzitten de grenspost met Rafah te kunnen laten oversteken om zo de Gazastrook te verlaten. Het Consulair Wetboek bepaalt het kader en de rechthebbenden. Die bijstand is evenwel niet wettelijk voorzien voor niet-Belgen die in België wonen en er verblijfsrecht hebben, maar ter plekke zijn. Voor deze groep is er momenteel geen enkel perspectief op evacuatie.

Myria is in contact met verschillende mensen die kortstondig naar Gaza waren afgereisd om diverse redenen, en er nu in uiterst gevaarlijke omstandigheden vastzitten, gescheiden van hun gezin in België. Myria roept daarom op om ook de evacuatie te faciliteren voor personen die in België een verblijfsrecht hebben of een visum voor België hebben. Myria vraagt de Belgische overheden ook duidelijker te communiceren. Het Nederlandse voorbeeld kan inspiratie bieden.

Palestijnen die in Gaza verblijven en een familielid hebben in België kunnen vandaag geen visumaanvraag meer doen bij de dienstverlener van de Belgische diplomatieke post in Gaza. Dit bureau is immers gesloten. In die situatie is het niet mogelijk om zich persoonlijk aan te dienen en kunnen bepaalde familieleden een verzoek tot indiening op afstand (per email) richten naar de diplomatieke post in Jeruzalem (zie website Dienst Vreemdelingenzaken), maar de praktijk zal moeten uitwijzen hoe vlot dit verloopt. Voorlopig wordt dit bovendien niet toegestaan voor humanitaire visumaanvragen, waardoor die mensen geen enkele mogelijkheid hebben om een aanvraag te doen.

De Dienst Vreemdelingenzaken heeft sinds de recente escalatie (hangende) aanvragen gezinshereniging en humanitaire visa prioritair behandeld voor personen uit Gaza. Let wel, een prioritaire behandeling betekent niet dat de beoordeling ook soepeler verloopt. Myria adviseert om bij de behandeling van de aanvragen deze humanitaire context in rekening te brengen. Maar ook na een eventuele positieve beslissing is er momenteel nog geen oplossing voor de gezinsleden om Gaza te verlaten en de visa in ontvangst te nemen.

Palestijnen zijn een bijzondere groep in het vluchtelingenrecht. Het is ook een belangrijke nationaliteit bij de verzoekers om internationale bescherming in België, de derde in 2022 en 2023 (tot en met september) na Syriërs en Afghanen. Het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen communiceerde dat de behandeling van Palestijnse dossiers doorgaat maar bepaalde (negatieve) beslissingen worden bevroren tot de asielinstantie over “voldoende objectieve informatie beschikt om de veiligheidssituatie in de Palestijnse gebieden accuraat te kunnen beoordelen”.

Nog voor de huidige ernstige escalatie van de situatie – publiceerde het VN-Vluchtelingenagentschap een analyse en aanbevelingen over de behandeling van Palestijnse asielverzoeken om de Belgische instanties bij te staan bij het voeren en ontwikkelen van het beschermingsbeleid. Daarin werd ingegaan op de beoordeling van de algemene veiligheidssituatie die een terugkeer naar Gaza bijzonder moeilijk maakte, en werd – toen al en onder bepaalde voorwaarden – aanbevolen tot een brede toepassing van de vluchtelingenstatus eerder dan de toekenning van subsidiaire bescherming (§36-39).

Myria drukt de wens uit dat dossiers van Palestijnen uit Gaza snel worden behandeld op basis van een solide en correct beschermingsbeleid. Op die manier wordt de onzekerheid van de mensen in de huidige context niet onnodig vergroot en verlengd. Ook is het voor iedereen duidelijk dat we Palestijnen uit Gaza momenteel niet kunnen vragen om terug te keren. We moeten bovendien voor ogen houden dat een lange behandelingsduur een impact heeft op de opvang.

Asielaanvragen gebeuren vandaag in België in de context van een aanslepende en ernstige opvangcrisis voor asielzoekers. Daar zijn ook Palestijnse verzoekers het slachtoffer van. Alleenstaande mannen die een asielverzoek indienen krijgen in België al een hele tijd geen opvangplaats. Niet alleen ontbreekt het op deze manier aan de meest essentiële basisvoorzieningen voor de betrokkenen, bovendien is er ook geen bijstand in de moeilijke omstandigheden waarin zij zich bevinden. Myria dringt er opnieuw bij de regering op aan om haar (internationale) verplichtingen na te komen en opvang te bieden aan alle asielzoekers.

Tot slot betekent het hoge slachtofferaantal in Gaza ook dat gehele families weggevaagd worden. Myria pleit aldus voor een versterkte psychologische ondersteuning voor personen afkomstig van de regio.