In de katern Bevolking en migratiebewegingen editie 2021 analyseert Myria de omvang en de samenstelling van de bevolking: onder de 11.492.641 personen die op 1 januari 2020 officieel in België verbleven waren er 2.259.912 Belgen met een buitenlandse achtergrond en 1.426.651 niet-Belgen (personen met een vreemde nationaliteit). Voorts gaat Myria in op de migratiebewegingen van vreemdelingen naar en vanuit België. Daaruit blijkt dat in 2019 de immigratie van personen met een vreemde nationaliteit nog is toegenomen, tot 149.174 immigraties, tegenover 82.374 emigraties. Wat de eerste verblijfstitels betreft (uitgereikt aan vreemdelingen die in het buitenland zijn geboren), kregen 65.065 EU-burgers en 49.513 derdelanders in 2019 een eerste titel. Bij de EU-burgers wordt meer dan de helft toegekend om professionele redenen. Bij onderdanen van derde landen daarentegen vormen gezinsredenen het belangrijkste motief voor de afgifte van eerste verblijfstitels (45%). 

De katern Toegang tot het grondgebied toont de impact van COVID-19 op de toegang tot het Belgische en het Europese grondgebied, met enkele kritische kanttekeningen bij de Belgische praktijk waarbij maatregelen zijn genomen op basis van ministeriële besluiten, wat onvoldoende garanties biedt. In het cijferluik van de katern komt de terugval van visa kort verblijf die in 2020 zijn toegekend naar voren: liefst 78% minder dan het gemiddelde tussen 2017 en 2019. Ook de aantallen toegekende visa lang verblijf zijn gedaald, zij het minder sterk, vooral tijdens de eerste besmettingsgolf. Wat de humanitaire visa betreft, is het aantal toegekende visa met een derde gedaald tegenover 2019 en met twee derden tegenover 2017. En net nu bij het Hof van Justitie van de Europese Unie een zaak aanhangig is gemaakt tegen Frontex na aantijgingen van een Syrisch gezin over hun terugdrijving aan de Griekse grens, komt Myria in deze katern terug op spanningen, incidenten en de kwestie van pushbacks aan de Griekse grens, maar ook aan de grenzen met Hongarije, Spanje en de Balkanlanden.

Naast de traditionele analyse van cijfers (met name de beschermingsgraad per nationaliteit) en recente ontwikkelingen wordt in de katern Internationale bescherming belicht hoe het aantal begunstigden van opvang dat op straat staat na een disciplinaire sanctie in 2020 verdubbeld is tegenover 2019. Ook wordt er ingegaan op de ongelijkheid die asielzoekers ervaren bij de toegang tot gezondheidszorg. Personen die zijn ondergebracht in lokale opvanginitiatieven (ILO’s) die door de OCMW’s worden beheerd zijn daarbij benadeeld. Een probleem dat al vastgesteld werd door het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) en dat vooralsnog niet is opgelost.

Hoe de gezondheidssituatie in 2020 de actualiteit beheerste blijkt ook uit de katern Recht op een gezinsleven. De COVID-19-pandemie had een grote impact op de mogelijkheden om het recht op een gezinsleven uit te oefenen: het was gedurende een aantal maanden zelfs geheel onmogelijk om een visumaanvraag gezinshereniging in te dienen, om een visum op te halen of om familie te bezoeken. Daarnaast voerden een aantal gemeentes een praktijkwijziging door, door te vereisen dat familieleden van Unieburgers die niet tot het kerngezin behoren een geldig paspoort mét geldig visum moeten voorleggen. Belgische rechtspraak bracht ook belangrijke preciseringen over het recht op gezinshereniging met NBMV’s en over vermeende schijnhuwelijken bij vluchtelingenfamilies. 

In de katern Economische migratie, vrij verkeer en studenten bundelt en analyseert Myria de jongste cijfers die beschikbaar zijn over economische migratie naar België. De maatregelen om het hoofd te bieden aan de gezondheidscrisis vertalen zich duidelijk in een scherpe daling van alle beschouwde indicatoren. Ontwikkelingen omtrent de omzetting van verschillende richtlijnen betreffende arbeidsmigratie en studenten worden onder de loep genomen, samen met onder meer rechtspraak van het HvJ inzake het vrij verkeer van werknemers. In een externe bijdrage wordt er dieper ingegaan op de Brexit en de gevolgen daarvan op verblijf en  tewerkstelling.

In de katern Verblijfsregularisaties brengt Myria cijfers en recente ontwikkelingen. In de focus wordt ingegaan op een selectie arresten van de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen over humanitaire en medische verzoeken. Humanitaire regularisatie is een gunst en geen recht, en de toetsing door de Raad is beperkt. Toch biedt de analyse inzicht in een reeks elementen waaraan DVZ bijzondere aandacht moet schenken. In het algemeen dient DVZ élk relevant element in rekening te brengen en zorgvuldig te motiveren (zowel in de fase van de ontvankelijkheid als ten gronde), zonder terug te vallen op standaardmotiveringen. Ook de lange doorlooptijd van deze verzoeken in het verleden is problematisch.

Voor vrouwen is het moeilijker om de Belgische nationaliteit te verwerven. Dat is één van de vaststellingen uit de katern Nationaliteit van 2021. De hervorming van het Wetboek van de Belgische nationaliteit in 2012 heeft ertoe geleid dat het aandeel vrouwen dat Belg is geworden globaal genomen is gedaald tussen 2010 en 2019, al bestaan er aanzienlijke verschillen volgens de herkomstregio’s. Deze ongunstige situatie kan nog verslechteren indien maatregelen uitblijven, met name voor Franstalige vreemdelingen in Brussel. Dat besluit trekt Myria althans uit een arrest van het Grondwettelijk Hof, één van de recente rechterlijke beslissingen die in deze katern worden behandeld.