Mensenrechteninstellingen trekken aan de alarmbel over de opvangcrisis
De situatie is buitengewoon verontrustend. Elke dag opnieuw zijn er heel wat asielzoekers die geen opvang krijgen, ondanks de grote inspanningen van het personeel van de overheden en de betrokken partners. Daarnaast verblijven er nog honderden mensen op straat die eerder geen opvang kregen. Mensen leven zo in onveilige, onhygiënische en mensonterende toestanden, zonder toegang tot basisvoorzieningen. De wet en de rechtstaat worden bovendien met de voeten getreden. Deze situatie duurt al meer dan een jaar.
In de nota wordt ingegaan op de vaststellingen, praktijk, rechtspraak en worden de meest recente cijfers weergegeven in vergelijkend perspectief.
De verschillende instellingen drukken samen hun grote bezorgdheid uit. Deze situatie is onaanvaardbaar. Ze vragen de federale regering met aandrang en grote urgentie om een einde te maken aan deze situatie en hun (internationale) verplichtingen na te komen. Ze formuleren gezamenlijk tal van aanbevelingen op korte en langere termijn, waaronder:
- Organiseer (nood)opvang, in overleg met de andere overheden, zodat niemand op straat hoeft te slapen;
- Laat opvang van jongeren niet afhangen van een leeftijdsonderzoek. Zorg eerst voor (nood)opvang en ga dan pas over tot een eventuele leeftijdstest;
- Voorzie in de nodige administratieve capaciteit en flexibiliteit om alle asielaanvragen onmiddellijk te registreren en dat in meer menselijke omstandigheden. Dat kan naar het model voorzien voor aanvragers van tijdelijke bescherming die Oekraïne ontvlucht zijn;
- Doe bij de registratie meteen een eerste screening van de kwetsbaarheden van de betrokken personen om de meest kwetsbaren bij voorrang (aangepaste) opvang te kunnen bieden;
- Werk daarnaast aan langetermijnoplossingen, waaronder een solide opvangsysteem, dat zich kan aanpassen aan de schommelingen die inherent zijn aan de asielrealiteit;
- Respecteer een redelijke behandelingsduur van asieldossiers en werk achterstanden weg;
- Bouw voldoende buffercapaciteit (snel activeerbare plaatsen) uit buiten crisismomenten, en sluit niet te snel plaatsen.
De ondertekenende instellingen, elk met een mandaat op vlak van mensenrechten, roepen de hele federale regering met aandrang op tot het nemen van alle nodige maatregelen om de huidige humanitaire crisis aan te pakken.